با شیوع ویروس کرونا در کشور، همه‌ی ما این روزها به دنبال راه‌حلی برای مقابله با این ویروس و در امان ماندن در برابر آن هستیم. با توجه به اینکه هنوز واکنسی برای این بیماری کشف نشده، بهترین راه برای مقابله با این ویروس، تقویت و بالابردن سیستم ایمنی بدن است. یکی از راه‌های تقویت سیستم ایمنی بدن که این روزها پزشکان بر آن تاکید زیادی دارند مصرف ویتامین D است.

دکتر جلال‌الدین میرزای رزاز، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه کشور بیان کردند: کمبود ویتامین D می‌تواند ایمنی بدن را کاهش دهد. بنابراین اگر کمبود ویتامین D داشته باشیم مقابله با ویروس‌کرونا برای بدن سخت‌تر می‌شود. همچنین ایشان با تأکید بر نقش تعیین کننده ویتامین D برای مقابله ویروس کرونا، تاکید کردند: اگر بدنتان با کمبود ویتامین D مواجه است، پیشنهاد می‌شود داروهای مورد نظر پس از مشاوره با متخصصان تغذیه به صورت مکمل دریافت شود. به نقل از خبرگزاری ایسنا

در این روزهای قرنطینه که مجبور هستیم در خانه بمانیم و از نور خورشید بی‌بهره‌ایم، بهتر است اطلاعاتی درباره‌ی نحوه دریافت این ویتامین بدانیم.

ویتامین D چیست؟

تاثیر شگفت انگیز ویتامین D در مقابله با ویروس کرونا

ویتامین D برخلاف اسمش نوعی هورمون اولیه است و در واقع ویتامین نیست. چون ویتامین‌ها موادی هستند که بدن نمی‌تواند آنها را تولید کند و باید از طریق رژیم غذایی دریافت شوند. ولی ویتامین D با جذب نور خورشید، در بدن تولید می‌شود. ویتامین D برای استحکام و سلامت استخوان‌های بدن و دندان‌ها ضروری است. این ویتامین را می‌توانید با کمک نور خورشید و توسط پوست بدن و یا از طریق رژیم غذایی دریافت کنید تا با کمک به جذب کلسیم، از استخوان‌هایتان محافظت کند. همه ما خوب می‌دانیم که کلسیم برای سلامت استخوان و دندان تا چه اندازه‌ای اهمیت دارد، ولی شاید این نکته کمی مورد بی‌توجهی قرار گرفته باشد که بدون وجود ویتامین D کافی در بدن، جذب کلسیم به راحتی انجام نمی‌شود.

کمبود کلسیم و ویتامین دی به هم مرتبط هستند. خصوصاً در اوایل کودکی که رشد استخوان‌ها و بزرگ شدنشان به سرعت انجام می‌گیرد، کلسیم مهم‌تر می‌شود. گفته می‌شود میزان کافی ویتامین D به جذب فسفات هم کمک می‌کند.

انواع ویتامین D موجود کدامند؟

دو نوع مهم از ویتامین D در غالب ویتامین D2 و D3 شناخته شده‌اند. D2 توسط گیاهان تولید می‌شود و ویتامین D3 نوعی از ویتامین است که پوست زمانی که در برابر میزان کافی از نور خورشید قرار گرفته باشد، تولید می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین D3 به طور کلی از D2 راحت‌تر جذب می‌شود و بهتر است به عنوان مکمل استفاده شود. این نوع از مکمل‌ها برای افرادی که گیاهخوار هستند هم مناسب است.

کمبود ویتامین D در بدن به چه معناست؟

کمبود ویتامین دی به این معنی است که استخوان‌های بدن شما محافظت و حمایت کافی برای رشد و تراکم بیشتر را دریافت نمی‌کنند. با توجه به مطالعاتی که اخیراً انجام شده است، ۲۰ درصد از افراد بزرگ‌سال و حدود ۱۵ درصد از نوجوانان دچار کمبود ویتامین دی هستند. سنین قبل از سی‌سالگی، بهترین زمان است که استخوان‌های بدن بیشترین تراکم لازم را بسازند. بعد از این سن، یعنی همان سی‌سالگی تراکم استخوان‌ها کم می‌شود و حفظ تعادل و همچنین قدرت ماهیچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به همین دلیل است که با بالا رفتن سن، خطر پوکی استخوان و شکستگی آنها در اثر زمین افتادن بالا می‌رود. بعد از ۳۰ سالگی مصرف و جذب ویتامین دی همچنان جایگاه مهم خود را حفظ می‌کند چرا که لازم است این اطمینان را به شما بدهد تا با پا گذاشتن به سن می‌تواند تراکم استخوانتان را حفظ کند.

مطالعه جدیدی در مورد نقش ویتامین D بر خودایمنی ِ سیستم ایمنی صورت گرفته است، که نشان می‌دهد برای حفظ سلامت ایمنی بدن، عاملی حیاتی بوده و نقش مهمی در مقابل بیماری‌های خودایمنی دارد. مثلا کمبود این ویتامین ارتباط زیادی با نشانه‌های وخیم‌ بیماری ام اس دارد و ویتامین D کافی می‌تواند روند این بیماری را کندتر کند. اگر نیاز بدنتان به ویتامین D تامین نشود، دندان‌هایتان دچار پوسیدگی می‌شوند.

چه کودکانی بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند؟

کودکانی که پوست بسیار تیره دارند. رنگ تیره پوست آنها (ملانین) به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی عمل می‌کند. این زمان مورد نیاز قرارگرفتن در معرض آفتاب را برای ساخت طبیعی ویتامین D افزایش می دهد.
کودکانی که پوست آنها به ندرت در معرض آفتاب قرار می‌گیرد. به عنوان مثال کودکانی که بیشتر مواقع در خانه هستند و یا از لباس‌هایی استفاده می‌کنند که تمام بدن آنها را پوشش می‌دهد.
نوزادانی که نارس متولد شده‌اند.
شیرخوارانی که مبتلا به یک یا چند مورد از موارد بالا هستند. شیر مادر بهترین نوع تغذیه برای نوزادان است، اما حاوی ویتامین دی چندانی نیست. کودک اولین ذخیره ویتامین دی خودرا از مادر دریافت می کند. اگر مادر کمبود ویتامین D و یا پوست تیره ای داشته باشد، شیرخوار هم در معرض کمبود ویتامین دی قرار خواهد گرفت.
کودکانی که مبتلا به بیماری‌هایی هستند که بر جذب و کنترل ویتامین D تأثیر می گذارد. از جمله این بیماری‌ها می توان به بیماری کبد، بیماری های کلیوی ، اختلال در جذب مواد غذایی (به عنوان مثال فیبروز کیستیک، و برخی از داروها (مانند برخی از داروهای صرع) اشاره کرد.

علائم و نشانه های کمبود ویتامین D در کودکان کدامند؟

گرفتگی عضلات، تشنج و مشکلات تنفسی
تاخیر در رشد دندان ها
گریه‌های اذیت کننده کودکان
مستعد بودن به عفونت‌های مختلف تنفسی
مشکلات تنفسی به علت نرمی قفسه سینه
رشد ضعیف و وزن کم
تضعیف ماهیچه های قلب
علائم معمولی نرمی استخوان مانند جمجمه نرم، پرانتزی بودن استخوان های پا ، پرش شدید پاها، درد مکرر ماهیچه های پا و ضعف عمومی بدن.

چگونه می توان از ابتلای کودک به کمبود ویتامین D پیشگیری کرد ؟

همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده است. دانستن اینکه چگونه کودکان را از فقر این ویتامین در امان بداریم، امری ضروری است . ویتامین D، برای سلامت استخوان و رشد کلی کودک ضروری است . در صورت مشاهده علائم کمبود این ویتامین و شک به ابتلای کودک با پزشک او مشورت کنید تا درمان را به موقع شروع کند.

اجازه دهید کودک بدون لباس و برهنه برای مدت کوتاهی در زیر آفتاب بازی کند.
کمبود ویتامین D در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند با مصرف ویتامین D توسط مادر جبران می شود.
در صورت کمبود ویتامین D در کودکان پزشک متخصص اطفال مصرف مکمل های ویتامین D را برای آنها تجویز می کند.
هنگامی که بچه ها در حال رشد هستند غذاهای سرشار از مولتی ویتامین به آن ها بدهید.
کودکان می توانند روزانه مکمل های ویتامین Dرا مصرف کنند.
در صورتی که مشکوک بودید که آیا کودک شما مبتلا به فقر ویتامین D است یا خیر ،به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید تا برای او آزمایشی بنویسد.

بهتر است ویتامین D را به چه شکلی دریافت کنیم؟

گفته می‌شود بهترین و موثرترین راه برای بالا بردن سطح این ویتامین در بدن، قرار گرفتن در معرض نور خورشید به نحو سالم و بی‌خطر است. با این حال همیشه نمی‌شود روی نور خورشید حساب کرد. هر چه رنگ پوست شما تیره‌تر باشد، هر چه از استوا دورتر باشید و هر چه با فصل گرما فاصله داشته باشید احتمال دریافت ویتامین D کافی از نور خورشید هم کمتر خواهد بود. در چنین مواقعی استفاده از مکمل ویتامین D قابل قبول است، اما اکیدا توصیه می‌کنیم هنگام استفاده از مکمل‌های حاوی ویتامین D به طور منظم آزمایش خون بدهید تا مطمئن باشید از میزان مطلوبی برخوردار می‌شوید.

نکته‌ای که شاید از آن بی‌خبر باشید سلامت روده است. ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است؛ بنابراین برای جذب آن روده شما باید بتواند چربی خوراکی را هضم و جذب کند. همین طور افرادی که مبتلا به چاقی از نوع بیمارگونه هستند نیاز به دریافت ویتامین D بیشتری دارند، زیرا ذخایر چربی بدنشان مقدار زیادی ویتامین د را در خود نگه می‌دارد. بنابراین افراد چاق تا ۴۰ درصد نیازمند ویتامین D بیشتری نسبت به فردی با وزن متعادل هستند.

ویتامین D در چه غذاهایی بیشتر وجود دارد؟

روغن کبد ماهی کاد (این روغن حاوی میزان بالای ویتامین آ است که مصرف زیاد آن می تواند مسمومیت ایجاد کند بنابراین اگر از آن برای تامین ویتامین D استفاده می کنید در مورد مصرف این روغن با پزشک مشورت کنید.)
ماهی های چرب مثل: سالمون، تن، ساردین و کیلکا
شیر و غلات غنی شده با ویتامین دی
تخم مرغ
قارچ
میگو
آب پرتقال و …

مصرف بین از حد ویتامین D باعث ایجاد مسمومیت و مرگ میشود

به طور کلی ما در ایران، به صورت ژنیتیکی کمبود ویتامین D داریم. براین مبنا، ویتامین D می‌تواند برای مقابله با این بیماری مفید باشد، اما توجه به این نکته مهم است که مصرف بیش‌ از حد این ویتامین می‌تواند کشنده باشد.

«مینو محرز» عضو کمیته بیماری‌های عفونی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا بیان کرد: ماهی یک دانه قرص ۵۰ هزار واحدی کافی است. این ویتامین ارتباط مستقیمی در مقابله با کووید ۱۹ ندارد، اما مصرف آن بی‌فایده نیست. با این توجیه که اگر ویروس وارد قلب و ریه شود و به آنزیم‌های آنژیوتنسین حمله کند، کمبود ویتامین D فعالیت آن‌ را تسهیل می‌کند. شاید یکی از عواملی که ما مرگ و میر جوان هم در کشور داریم، همین کمبود ویتامین D ‌باشد، البته با قطعیت نمی‌توان گفت.

اگر این مقاله برایتان مفید بود، حتما آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید تا بتوانیم باهم از این روزهای بحرانی عبور کنیم . همچنین اگر در این زمینه دانش و تخصص دارید، تجربه‌ها و دانش خودتان را برای بهبود این مقاله با ما در میان بگذارید.